آشنایی با علائم و عوارض بیماری ارتفاع

مقالات
آشنایی با علائم و عوارض بیماری ارتفاع
1037 بازدید
کوهگرد
جمعه ۲۸ مهر ۱۴۰۲

بیماری ارتفاع یا ارتفاع زدگی  altitude sickness به طور ساده اینگونه تعریف می شود : اگر تا به حال از کوهی بالا رفته اید و احساس می کنید حالت تهوع یا سبکی سر دارید، ممکن است بیماری ارتفاع را تجربه کرده باشید که به آن بیماری کوه نیز می گویند. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که خیلی سریع به یک ارتفاع بالا سفر کنید.

شناخت نشانه های بیماری ارتفاع

این بیماری و علائم آن  فقط برای کوهنوردان اتفاق نمی افتد. گاهی اوقات بازدید از یک برج یا ساختمان بسیار بلند در برخی افراد این علائم را ایجاد می کند. نشانه های بیماری ارتفاع زمانی بروز پیدا می کنند که بدن سعی می‌کند خود را با فشار هوای پایین‌ و غلظت کم اکسیژن در ارتفاعات بالا تنظیم کند.

 

چه کسانی در معرض خطر بیماری ارتفاع هستند؟

هر کسی ممکن است به بیماری ارتفاع مبتلا شود. به نظر نمی رسد سن، جنس و سلامت عمومی بر میزان خطر ابتلا تأثیر بگذارد. به طور کلی شما ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید اگر:

بیماری ریوی یا قلبی دارید: پزشک  شما ممکن است توصیه کند در صورت امکان از ارتفاعات بالا اجتناب کنید.

باردار هستید: قبل از سفر به یک مکان در ارتفاع بالا با پزشک  خود صحبت کنید.

در ارتفاعات کم زندگی کنید: از آنجایی که بدن شما به ارتفاعات بیشتر عادت ندارد، خطر ابتلا به این بیماری برای شما بیشترمی شود. اگر قصد سفر به مکانی با ارتفاع بالا را دارید، از علائم بیماری ارتفاع و نحوه درمان آن آگاه باشید.

قبلاً بیماری ارتفاع داشته اید: قبل از سفر بعدی با پزشک خود در مورد پیشگیری و درمان صحبت کنید.

 

چه ارتفاعی باعث بروز بیماری ارتفاع می شود ؟

صعود به این ارتفاعات می تواند علائم بیماری ارتفاع را به همراه داشته باشد:

ارتفاع بالا: 2500 تا 3700 متر بالاتر از سطح دریا.

ارتفاع بسیار زیاد: 3700 تا 5500 متر.

ارتفاع بسیار بالا: 5500+ متر.

برای مثال، شهر نیویورک در ارتفاع 10  متری از سطح دریا قرار دارد. دنور (معروف به شهر مرتفع ) در ارتفاع 1524 متر قرار دارد و بسیاری از پیست های اسکی راکی ​​در ارتفاع 3352 متری یا بالاتر قرار دارند. گرند کانیون 2011 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. قله اورست بیش از 8840 متر است.

 

بیماری ارتفاع چقدر شایع است؟

بیماری ارتفاع ممکن است در نیمی از افرادی که به ارتفاعات بالای 2500 متر صعود می کنند رخ دهد.

 

اشکال مختلف بیماری ارتفاع چیست؟

بیماری ارتفاع ( altitude sickness ) یا به طور دقیق تر بیماری AMS (  acute mountain sickness ) در %75 از افرادی که به ارتفاع بالاتر از 3000 متر صعود می کنند به صورت علائم خفیف بروز می کند . به طور کلی بیماری AMS در سه حالت خود را نشان می دهد :

 

AMSخفیف: علائمی مانند سردرد خفیف و خستگی، در فعالیت طبیعی شما اختلال ایجاد نمی کند. پس از چند روز با سازگاری بدن، علائم بهبود می یابند. به احتمال زیاد می توانید در ارتفاع فعلی خود با تنظیم بدن خود بمانید.

AMS متوسط: علائم در فعالیتهای طبیعی شما اختلال ایجاد می کند . ممکن است سردرد شدید، حالت تهوع و مشکل در هماهنگی را تجربه کنید. برای اینکه احساس بهتری داشته باشید، باید به ارتفاع پایین تر فرود بیایید.

AMS شدید: ممکن است حتی در حالت استراحت احساس تنگی نفس کنید. ممکن است راه رفتن سخت باشد. شما باید فوراً به ارتفاع کمتری فرود آمده و به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

دو نوع شدید بیماری ارتفاع کمتر رخ می دهد اما جدی تر است. هر دو می توانند خطرناک باشند . شما باید فوراً فرود آمده و تحت درمان پزشکی قرار بگیرید که زیرا:

 

HAPE (High-altitude pulmonary edema ) ادم ریوی در ارتفاع بالا): مایع اضافی روی ریه ها تولید می کند و باعث تنگی نفس می شود، حتی در هنگام استراحت. شما بسیار احساس خستگی و ضعف می کنید و ممکن است احساس کنید در حال خفگی هستید.

تشخیص و درمان بیماری ارتفاع

HACE (High-altitude cerebral edema ) ادم مغزی در ارتفاع بالا): تجمع مایع اضافی روی مغز که باعث تورم مغز می شود. ممکن است سردرگمی، عدم هماهنگی و احتمالاً رفتار خشونت آمیز را تجربه کنید.

 

چه چیزی باعث بیماری ارتفاع می شود؟

بیماری ارتفاع ناشی از تغییر سریع فشار هوا و سطح اکسیژن در ارتفاعات بالاتر است. اگر به ارتفاعات بالا سفر کنید بدون اینکه به بدن خود زمان دهید تا با اکسیژن کمتر سازگار شود، ممکن است علائمی داشته باشید. حتی اگر از نظر آمادگی جسمانی شرایط  مناسبی داشته باشید ، همچنان می توانید بیماری ارتفاع را تجربه کنید.

 

علاوه بر این، ارتفاع زیاد و فشار هوای کمتر می تواند منجر به نشت مایع از رگ های خونی شود. محققان دقیقاً نمی دانند که چرا این اتفاق می افتد. این نشت باعث تجمع مایع در ریه ها و مغز می شود. نادیده گرفتن علائم متوسط ​​یا شدید می تواند در نهایت منجربه مرگ شود .

 

علائم ارتفاع زدگی چیست؟

احتمالاً احساس تهوع و سبکی سر خواهید داشت. ممکن است استفراغ کنید و سردرد داشته باشید. سطوح مختلف بیماری ارتفاع علائم مختلفی دارند:

 

علائم بیماری خفیف و کوتاه مدت ارتفاع معمولاً 12 تا 24 ساعت پس از رسیدن به ارتفاع بالا شروع می شود. در عرض یک یا دو روز با تنظیم بدن کاهش می یابد. این علائم عبارتند از:

 

سرگیجه.

خستگی و از دست دادن انرژی.

تنگی نفس.

از دست دادن اشتها.

مشکلات خواب

علائم بیماری ارتفاع متوسط ​​شدیدتر است و به جای بهبود در طول زمان بدتر می شود:

 

بدتر شدن خستگی، ضعیف شدن و تنگی نفس

مشکلات هماهنگی و مشکل در راه رفتن.

سردرد شدید، حالت تهوع و استفراغ.

سفتی یا گرفتگی قفسه سینه.

در انجام فعالیت های منظم مشکل دارید، اگرچه ممکن است همچنان بتوانید مستقل راه بروید.

بیماری شدید ارتفاع یک اورژانس پزشکی محسوب می شود. علائم مشابه AMS متوسط ​​است، اما بسیار شدیدتر است. اگر شروع به تجربه این علائم کردید، باید فوراً برای مراقبت های پزشکی به ارتفاع پایین تر منتقل شوید:

 

تنگی نفس، حتی در هنگام استراحت.

ناتوانی در راه رفتن.

گیجی.

تجمع مایع در ریه ها یا مغز.

HAPE یا ادم ریوی : هنگامی که مایع در ریه ها جمع می شود، از حرکت اکسیژن در بدن شما جلوگیری می کند. برای HAPE به درمان پزشکی نیاز دارید. علائم عبارتند از:

 

سیانوز، زمانی که پوست، ناخن ها یا سفیدی چشم شما شروع به آبی شدن می کند.

سردرگمی و رفتار غیرمنطقی.

تنگی نفس حتی در هنگام استراحت.

سفتی در قفسه سینه.

خستگی و ضعف شدید.

احساس خفگی در شب.

سرفه مداوم، همراه با  مایع سفید و آبکی.

HACE  ادم مغزی : زمانی اتفاق می‌افتد که بافت مغز شروع به متورم شدن بر اثر افزایش میزان  مایع نشت‌ کرده از رگهای خونی  می‌کند. برای HACE به درمان پزشکی نیاز دارید. علائم عبارتند از:

 

سردرد

از دست دادن هماهنگی

ضعف.

بی نظمی، از دست دادن حافظه، توهم.

رفتار روان پریش.

کما

 

بیماری ارتفاع چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر پس از  24 تا 48 ساعت حرکت به ارتفاعات سردرد و حداقل یک علامت دیگر را تجربه کردید ، به احتمال زیاد بیماری ارتفاع است. هنگامیکه با یک تیم حرفه ای کوهنوردی می کنید به محض بروز این علائم ابتدایی ، همنوردان با تجربه و یا پزشک تیم گروه ، علائم را تشخیص داده و به شما در کنترل آن  کمک می کنند.

 

تشخیص به موقع بیماری ارتفاع

اما در مواردی که علائم بسیار شدید است به کمکهای تخصصی پزشکی برای تشخیص میزان آسیب و درمان مناسب برای کنترل آن نیاز است . لازم به ذکر است حالت شدید این بیماری زمانی رخ می دهد که به تنهایی یا با گروهی غیر حرفه ای به کوهنوردی بروید و لذا به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی یا تشخیص به موقع ، اوضاع وخیم و خارج از کنترل خواهد شد .

آیا برای تشخیص بیماری ارتفاع به آزمایشاتی نیاز است؟

ممکن است نیاز به عکس برداری از قفسه سینه داشته باشید تا ببینید آیا مایعی در قفسه سینه شما وجود دارد یا خیر. در موارد شدید، پزشک ممکن است برای بررسی وجود مایعات در مغز، MRI  یا سی تی اسکن مغز را تجویز کند.

 

بیماری ارتفاع چگونه درمان می شود؟

درمان اصلی بیماری ارتفاع این است که تا حد امکان سریع و ایمن به ارتفاعات پایین تر حرکت کنید. حداقل، بالاتر نروید. اگر علائم خفیف هستند، ماندن در ارتفاع فعلی برای چند روز ممکن است برای بهبود علائم کافی باشد.

 

سایر درمان ها به شدت علائم بستگی دارد:

بیماری خفیف ارتفاع: داروهای بدون نسخه می توانند سردرد را تسکین دهند. هنگامی که بدن شما سازگار شود یا به ارتفاع کمتری بروید، علائم بهبود می یابند.

بیماری ارتفاع متوسط: زمانی که 300 تا 600 متر پایین تر بروید  ، علائم باید در عرض 24 ساعت بهبود یابد. در عرض سه روز، شما باید کاملاً بهتر شوید.

بیماری شدید ارتفاع،HACE  و HAPE    : اگر علائم شدید دارید، باید فوراً به ارتفاعی که بیش از 1200 متر نیست منتقل شوید. در اسرع وقت به یک پزشک  مراجعه کنید. ممکن است نیاز باشد که بستری شوید .

 

چه درمان هایی برای بیماری شدید ارتفاع وجود دارد؟

درمان ها به علائم شما بستگی دارد:

 

برای ادم مغزی  (HACE)، ممکن است به دگزامتازون نیاز داشته باشید، یک استروئید که به کاهش تورم در مغز کمک می کند. دگزامتازون گاهی اوقات به عنوان یک داروی پیشگیرانه تجویز می شود.

برای ادم  ریه ها  (HAPE)، ممکن است به اکسیژن، دارو، داروهای استنشاقی یا در موارد شدید به دستگاه تنفس نیاز داشته باشید.

اگر به اکسیژن بیشتری نیاز دارید، ممکن است پزشک  استازولامید را تجویز کند که سرعت تنفس شما را افزایش می دهد، بنابراین اکسیژن بیشتری دریافت می کنید. این دارو به بدن شما کمک می کند تا سریعتر خود را با ارتفاع بالاتر تنظیم کند و علائم بیماری ارتفاع را کاهش دهد.

 

چگونه می توان از بیماری ارتفاع پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از بیماری ارتفاع، آهسته پیش رفتن است که به آن سازگاری می گویند. این فرآیند به بدن شما اجازه می دهد تا با تغییر سطح اکسیژن سازگار شود. برای  صعود به  ارتفاعات وقت بگذارید. به عنوان مثال، قبل از ادامه صعود، یک روز را در اواسط مسیر توقف کنید .

 

همچنین می توانید قبل از سفر در مورد مصرف استازولامید با پزشک  خود صحبت کنید. مصرف آن 24 ساعت قبل از سفر به ارتفاعات و ادامه آن به مدت پنج روز می تواند به پیشگیری از بیماری ارتفاع کمک کند. دگزامتازون همچنین می تواند بعنوان پیشگیری  استفاده شود، اما می تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد. قبل از استفاده حتما با پزشک خود مشورت کنید.

 

 

قبل از اقدام به کوهنوردی در ارتفاعات زیاد این مراحل می تواند به سازگاری بدن شما کمک کند

 

صعود به ارتفاعات بالا : از ارتفاع کمتر از 3000 متر شروع کنید و قبل از افزایش ارتفاع خود 24 ساعت در ارتفاع 2500 متری توقف داشته باشید .

آهسته حرکت کنید: زمانی که از ارتفاع 3000 متری  بالاتر رفتید، ارتفاع خود را بیش از 400 متر در روز افزایش ندهید.

استراحت: برای هر 1000 متر که صعود می کنید، یک روز استراحت را در برنامه خود قرار دهید.

“بالا بروید و ولی در ارتفاع کم بخوابید”: اگر بیش از 500 متر در روز صعود می کنید، برای خوابیدن به  ارتفاع کمتری بیایید.

بدن خود را بشناسید: علائم و نشانه های بیماری ارتفاع را بشناسید. در صورت مشاهده علائم به ارتفاع کمتری حرکت کنید یا از بالا رفتن خودداری کنید.

هیدراته بمانید: روزانه 3-4 لیتر آب بنوشید.

اجتناب از الکل: الکل می تواند بدن شما را کم آب کند. همچنین در ارتفاعات بالاتر عوارض  قوی تری را نشان دهد  که می تواند قضاوت را مختل کند.

کربوهیدرات بخورید: رژیمی داشته باشید که بیش از 70 درصد کربوهیدرات دارد.

موارد ممنوع  را بشناسید: از مصرف تنباکو و داروهای افسردگی مانند قرص های خواب آور و آرام بخش خودداری کنید.

علائم بیماری ارتفاع می تواند از علائم خفیف ولی ناراحت کننده تا عوارض خطرناک متغیر باشد. اما با برنامه ریزی و اقدامات احتیاطی می توانید از این وضعیت جلوگیری کنید.

 

پیشگیری و درمان بیماری ارتفاع

بهترین راه برای پیشگیری  این است که با سرعت کمتری حرکت کنید و اجازه دهید بدن ، خود را تنظیم کند. اگر علائمی را در ارتفاع بالا مشاهده کردید، به خود فشار نیاورید تا بالاتر بروید! به ارتفاع پایین‌تری برگردید و اجازه دهید بدنتان قبل از حرکت به آرامی و با احتیاط تنظیم شود.

 

گروه کوهنوردی و گردشگری کوه گرد با داشتن سالها تجربه در زمینه برگذاری تورهای کوهنوردی وگردشگری در داخل و خارج کشور و همچنین همکاری با لیدرهای مجرب و کارشناسان حرفه ای در زمینه تجهیزات کوهنوردی و طبیعت گردی آماده پاسخگویی به شما عزیزان است . برای دریافت اطلاعات بیشتر با کارشناس ما تماس حاصل فرمایید .

مقالاتمرتبط

تور هایکوهگرد

خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور کمپینگ جنگل های ارسباران
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله توچال (نوروز 1403)
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله سهند کمال (طرح سیمرغ)
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله کلیمانجارو
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله آرارات ترکیه (تیر 1403)
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله کاچکار ترکیه
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله دماوند ( خرداد 1403)
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله آراگاتس ارمنستان
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور ییلاق فیلبند
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور ترکینگ دور آناپورنا نپال
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله کازبک گرجستان (مرداد 1403)
خراسان رضوی، مشهد
(35) نظر
تور صعود به قله البروس روسیه (مرداد 1403)
نظرات (0 نظر)